Πλήγμα για τη «βιομηχανία» αναβάσεων στις κορυφές των 8000 μέτρων στα Ιμαλάια, αποτελεί η ανακοίνωση νέων, αυστηρών όρων για τους επίδοξους 8000ers, εκείνων τουλάχιστον που φιλοδοξούν να πατήσουν κορυφές όπως το Everest, το Cho-Oyu και το Shisha Pangma. Θέμα για άλλες κορυφές των 8000 μέτρων που συνορεύουν με την (ούτως ειπείν αυτόνομη) κινέζικη επαρχία του Θιβέτ, δεν τίθεται, μια και κορυφές όπως το Makalu, το Lhotse ή το Κ2 δεν έχουν καμία πιθανότητα να αναρριχηθούν από τουρίστες-ορειβάτες, χάρη στην τεχνική τους δυσκολία. Ευτυχώς τις φύλαξε η μοίρα από τα χειρότερα…
Για να δούμε όμως τι προβλέπει το νέο πλαίσιο κανονισμών ανάβασης, που εξέδωσε πρόσφατα -μέσα στον Σεπτέμβριο- η CTMA (China-Tibet Mountaineering Association) και προκάλεσε πλήθος συζητήσεων αλλά και ανοιχτών αμφισβητήσεων από έμπειρους ή και επαγγελματίες ορειβάτες, ειδικά του γειτονικού Νεπάλ, οι οποίοι χτίζουν φήμη και καριέρες πάνω σε αυτά τα ζητήματα. Να πούμε ότι το νέο πλαίσιο κανονισμών δεν αφορά μόνο τις 8000άρες κορυφές αλλά το σύνολο των κορυφών ασχέτως υψομέτρου!
Βασικό σκεπτικό του νέου πλαισίου της CTMA, είναι το «ασφάλεια πάνω από όλα». Και όταν αναφέρεται σε ασφάλεια, προφανώς αναφέρεται στην προληπτική ασφάλεια, με δύο λέξεις, στα εχέγγυα των επίδοξων ορειβατών και στα μέτρα που θα τηρήσουν κατά τη διάρκεια των αναβάσεών τους.
Καταρχήν, ο κάθε επίδοξος 8000er θα πρέπει μαζί με την αίτηση έκδοσης άδειας για ανάβαση προς την CTMA να υποβάλει έναν κανονικό φάκελο, σχετικό με ιατρικά ζητήματα και βιογραφικό του, στηριγμένο σε πιστοποιητικά προηγούμενων αναβάσεών του, που θα καταδεικνύουν την εμπειρία του. Μια βασική λεπτομέρεια είναι το ότι δεν μπορεί κάποιος να ζητήσει άδεια ανάβασης σε κορυφή που να είναι ψηλότερη των 1000 μέτρων από ότι έχει πετύχει μέχρι την αίτηση άδειας. Με απλά λόγια, δεν μπορείς να ζητήσεις άδεια για μια κορυφή 8000 μέτρων αν δεν αποδεικνύεις πως έχεις ήδη ανέβει μια κορυφή των 7000 μέτρων! Κατ’ αναλογία, χρειάζεσαι μια 6άρα για να αιτηθείς 7άρας κ.ο.κ.
Βγαίνοντας πλέον στο πεδίο, μπαίνουμε σε μια σειρά άλλων προϋποθέσεων που θέτει η CTMA. Το πρώτο από αυτά, που καταδεικνύει τη ρεαλιστική βάση του σκεπτικού της, είναι η «υποχρεωτική συνοδεία οποιουδήποτε αλλοδαπού ορειβάτη από οδηγό βουνού». Όταν σχεδόν το 100% των αιτήσεων για αναβάσεις σε 8000άρες προέρχεται από περιστασιακούς ορειβάτες-τουρίστες, είναι απόλυτα λογικό να απαιτείται οδηγός! Εδώ όμως ξεκινά η «φωτιά» του CTMA να καίει και τα χλωρά εκτός από τα ξερά. Μια ομάδα 2-3 κορυφαίων ορειβατών παγκόσμιας κλάσης με πρωτιές στο βιογραφικό της, που θα ζητήσει άδεια ανάβασης σε μια μοναχική 7000άρα ή και 6000άρα τεχνική κορυφή του Θιβέτ, θα πρέπει να έχει μαζί της «επαγγελματία οδηγό»? Ακούγεται παράδοξο, αν όχι και απόλυτα γελοίο!
Πηγαίνοντας πιο κάτω, φτάνουμε στην υποχρεωτική χρήση πρόσθετου οξυγόνου σε υψόμετρα πάνω από 7000 μέτρα. Και για όσους βιάζονται να κάνουν μια πρώτη βολική ανάγνωση του κανονισμού, θεωρώντας ότι απλά θα είναι υποχρεωμένοι να μεταφέρουν φιάλη οξυγόνου χωρίς να τη χρησιμοποιούν, η CTMA είναι σαφής, διευκρινίζοντας ότι «…το οξυγόνο πρέπει να χρησιμοποιείται σε όλη τη διάρκεια της πορείας πάνω από τα 7.000 μέτρα…» (Oxygen must be used throughout the journey above 7,000m.)
Κάτι ενδιαφέρον ακόμα είναι και η διαδρομή που οφείλουν να ακολουθούν οι ορειβάτες. Οφείλουν, λέει, να ακολουθούν την «παραδοσιακή» (traditional) διαδρομή και να μην την αλλάζουν κατά το δοκούν! Επίσης, η «παραδοσιακή» διαδρομή θα πρέπει να χρησιμοποιούν την ίδια και στην κατάβαση (=κατεβαίνω από εκεί που ανέβηκα). Πρακτικά, σου λέει η CTMA: ανέβηκες από τα φιξαρισμένα σχοινιά που έστησαν οι οδηγοί σου? Ε, από εκεί θα κατέβεις κιόλας! Φυσικά, για έναν ορειβάτη-τουρίστα, έναν «πελάτη», είναι ευλογία να κατέβει από εκεί που ανέβηκε. Εμμέσως όμως, δημιουργεί εμπόδια στους πρωτοπόρους, εκείνους που θα ανοίξουν ένα αλεξίπτωτο και θα πετάξουν από την κορυφή του Cho-Oyu για παράδειγμα, ή του Everest ή και του καθαρά Κινέζικου Shisha-Pangma. Άγνωστο προς το παρόν, το τι προβλέπεται για εκδοχές paragliding, αλλά εδώ ας αναφέρουμε την απαγόρευση ανεμοπτερικών μέσων από την κυβέρνηση του Πακιστάν και την πρόσφατη απόκρυψη πτήσεων από το Κ2 από Ευρωπαίους ορειβάτες, υπό τον φόβο επιβολής ποινών από τη χώρα αυτή. Ο σχετικός όρος πάντως της απαγόρευσης χρήσης εναλλακτικής διαδρομής, κάπως διορθώνεται με έναν άλλον όρο, όπου αναφέρεται πως «εάν ο ορειβάτης πρόκειται να χρησιμοποιήσει μια άλλη ορειβατική διαδρομή, παρακαλούμε να μας ενημερώσει προκαταβολικά». Κι εδώ τίθεται ένα ζήτημα ερμηνείας, γιατί κάποιοι από τη CTMA θα εγκρίνουν ή θα απορρίψουν ένα σχέδιο «πτήσης», ας το αποκαλέσουμε. Με ποια κριτήρια όμως θα το πράξουν και πόσο αντικειμενικά θα είναι αυτά? Ουδείς γνωρίζει…
Ένας άλλος σημαντικός όρος, είναι ο «Ηλεκτρονικός Μηχανισμός Ασφάλειας» (Fuse Mechanism). Σύμφωνα με αυτόν τον κανονισμό, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (=κινδύνου) που θα συναντά μια ορειβατική αποστολή στη διάρκεια της ανάβασης, ο Μηχανισμός Ασφαλείας θα ενεργοποιείται άμεσα! Όταν λοιπόν θα ξεσπάσουν ακραίες καιρικές συνθήκες ή οτιδήποτε άλλο που θεωρείται ως «ανώτερη βία» (force majeure), ο «διοργανωτής (sic) θα έχει το δικαίωμα να διακόψει τη δραστηριότητα και να μεταφέρει το προσωπικό». Προφανώς, η CTMA εννοεί τον εαυτό της εδώ, δίνοντάς της εκ προοιμίου το δικαίωμα διακοπής όλων των εν εξελίξει αποστολών σε περίπτωση έκτακτων συνθηκών. Το 2023 σε μια απίστευτη εξέλιξη δύο εμπορικών αποστολών, όπου δύο Αμερικανίδες-πελάτισσες διεκδικούσαν στις πλαγιές του Shisha-Pangma η κάθε μια για λογαριασμό της να γίνουν η πρώτη Αμερικανίδα που θα έχει ανέβει και τις 14 8000άρες, έχοντας η καθεμία από έναν έμπειρο Νεπαλέζο οδηγό δίπλα της, χάθηκαν και οι δύο μαζί και οι οδηγοί τους μέσα σε μία ώρα από δύο διαφορετικές χιονοστιβάδες! Τότε η CTMA έκλεισε το βουνό για το υπόλοιπο της ορειβατικής περιόδου.
Τα συμπεράσματα που βγαίνουν από τους νέους κανονισμούς των «χορτάτων» Κινέζων απέχουν παρασάγγες από τους αντίστοιχους των «πεινασμένων» Νεπαλέζων, οι οποίοι επιτρέπουν σχεδόν τα πάντα στα δικά τους βουνά, είναι πως καταρχήν πράττουν ορθά. Δεν έχουν σημασία λίγες εκατομμύρια γουάν παραπάνω στην πρωταθλήτρια οικονομία του πλανήτη, μπροστά σε ζητήματα ασφάλειας, όταν μιλάμε για μια καθαρά εμπορική δραστηριότητα στο χώρο των σπορ. Ορθή η υποβολή βιογραφικού από τους υποψήφιους, ορθή και η χρήση οξυγόνου και απόλυτα ορθή η συνοδεία οδηγού για τις ορδές των ματαιόδοξων δυτικών τουριστών, που «κλείδωσαν» στο στόχαστρό τους τις 8000άρες κορυφές των Ιμαλαΐων.
Πιστεύοντας στην αυθεντικότητα της ανθρώπινης περιπέτειας, είναι λογικό να υποστηρίζεται ευρέως η άποψη πως ότι πετυχαίνει ο άνθρωπος θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά με τις δικές του δυνάμεις, χωρίς κάποια ανώτερη δύναμη να του κρατά το χέρι για να φτάσει στο τέρμα ενός σπουδαίου οράματος, που έρχεται να αποδείξει το μεγαλείο της θέλησης και της υπέρβασης. Και είναι εντελώς άδικο να χρησιμοποιούνται βοηθητικά μέσα για την επίτευξη ψηλών στόχων, γιατί έτσι υποβαθμίζεται η αξία τους. Δεν είναι υποβοηθούμενη μήπως η προσπάθεια με χρήση οξυγόνου στα μεγάλα υψόμετρα? Ή δεν υποβαθμίζεται η αξία μιας ανάβασης σε κορυφή βουνού, όταν χρησιμοποιούνται σταθερά (βλέπε φιξαρισμένα) σχοινιά? Και φυσικά, όταν νοικιάζονται οι υπηρεσίες οδηγών βουνού και επιμελώς αποκρύπτονται εκ των υστέρων, ώστε να προβληθεί ως επίτευγμα αυτό που συνέβη?
Αν στο μέλλον πρέπει να αναθεωρηθούν εκ νέου από οποιαδήποτε πλευρά ιθυνόντων οι κανόνες ορειβασίας στα Ιμαλάια, θα πρέπει να αλλάξουν εκ βάθρων, αναδεικνύοντας τη δυσκολία και την επικινδυνότητα τέτοιων εγχειρημάτων. Χωρίς οξυγόνο, χωρίς οδηγούς, χωρίς φιξαρισένα σχοινιά «σταθερής τροχιάς», έτσι πρέπει να γίνεται η ορειβασία! Σε αυτόν τον κόσμο δεν είναι όλα για όλους, όπως προσπαθεί άθελά του να μας πείσει το παγκοσμιοποιημένο δίκτυο κοινωνικοποίησης του σημερινού ανθρώπου. Το να ανέβεις ψηλά, πολύ ψηλά, δεν μπορεί να αποτελεί ένα σύστημα κοινωνικού καραόκε, όπου απλά προσθέτεις τη φάλτσα φωνή σου μέσα στην αυθεντική «μουσική» που δημιούργησε αυτόν το θαυμαστό κόσμο που απολαμβάνεις τριγύρω σου, είναι παράταιρο και άδικο. Ο καθένας θα πρέπει να παίρνει αυτό που δικαιούται, να κερδίζει το αντίκρισμα των μακρόχρονων κόπων του, δεν επιτρέπεται όλα να αγοράζονται! Πώς θα μας φαινόταν άραγε το να διεκδικούμε επί πληρωμή επιδόσεις πρωταθλητών στον μαραθώνιο δρόμο, με τη βοήθεια πρόσθετου οξυγόνου, με ρόλερ παπούτσια και ράγες πάνω στις οποίες αυτά θα κυλούσαν αλλά και έναν γρήγορο αθλητή μπροστά μας, να έχει δέσει με ελαστικό ιμάντα τη μέση του με τη δική μας και να μας τραβά? Να ένα μικρό παράδειγμα για να συγκρίνουμε τι είναι αυτό που δικαιούμαστε και τι είναι εκείνο που μπορούμε να αγοράσουμε.
Αντί να κοντύνουν τα βουνά λοιπόν, ας κοιτάξουν να ψηλώσουν τους ίδιους τους εαυτούς τους εκείνοι που φιλοδοξούν να βρεθούν εκεί! Το να ξεπεράσουμε τα όρια του εαυτού μας και να φτάσουμε ψηλά είναι πραγματική και υγιής φιλοδοξία, το κόντεμα του βουνού για να έρθει εκείνο στα μέτρα μας υποδηλώνει φτηνή ματαιοδοξία και ταπεινούς στόχους!
